گیرا آنلاین– سروش علیزاده ، روزنامه نگار و حقوق دان -از جمله فیلم هایی که گاها بسیار در فضای مجازی پخش می شود درگیری نیروهای سد معبر شهرداری با دستفروشان است. بسیار مورد توجه قرار می گیرد و همدردی افکار عمومی با دستفروش را بر می انگیزاند اما به راستی چرا این اتفاق به صورت یک طرفه و علیه نیروهای شهرداری به نمایش در می آید؟
در این یادداشت سعی می شود نگاه این بار به سمت نیروهای سد معبر و خدمات شهر بچرخد و ناگفته هایی با مخاطب در میان گذاشته شود که از دریچه دوربین شهروندی به دور می ماند.
سد معبر فقط مختص دستفروش ها نیست.
هر آنکس که با تجاوز به حقوق مردم در مسیر ها و معابر عمومی مانع رفت و آمد مردم و مزاحمت برای دیگران شود و سلامت روان جامعه و زیبایی شهر را خدشه دار کند جزو این دسته قرار می گیرد که به چند نمونه از آن ها اشاره می کنم.
الف. بیشترین سد معبر و بستن پیاده رو ها و ایجاد اختلال در رفت و آمد مردم توسط صنوف صورت می گیرد. این تصور که با گذاشتن بار بیش از اندازه در خارج از مغازه می توانند فروش بیشتری کنند زیبایی شهر و خیابان ها را خدشه دار کرده و موجب مزاحمت در رفت و آمد مردم می شوند.
وانت های دوره گرد با بلندگوها در کوچه ها و معابر آلودگی صوتی ایجاد می کنند و گاها با بستن مسیرها علاوه بر وانت بار خود را در پیاده رو ها هم می چینند!
دست فروشان که در ساعت های شلوغ و پر رفت و آمد سطح وسیعی از خیابان ها و معابر را اشغال می کنند و هیچ تضمینی در سلامت و بهداشت و همچنین عرضه جنس های تقلبی و به ظاهر ارزان آن بیشتر به جیب لطمه می زند و در بعضی قسمت های خاص شهرها اجناس سرقتی نیز به فروش می رسد. دست فروشانی که محصولات محلی و خانگی می فروشند و یا اجناس سالم و مرغوب به فروش می رسانند و می توانند حتی جاذبه گردشگری هم باشند چوب افرادی را می خورند که ذکرشان در بالا رفته است. ایجاد بازارچه های مخصوص توسط شهرداری ها برای ساماندهی دست فروش ها و ایجاد فرهنگ عمومی خرید نکردن از دست فروشی که تمام محل عبور را بند آورده می تواند در حل این معضل کمک کند.
کارتن خواب ها و متکدیان هم جزو مواردی است که زیبایی شهر و بهداشت و روان عمومی را به خطر می اندازند و جمع آوری آن ها و اسکان آن ها در سامانکده ها و گرمخانه ها و مراکز بهزیستی از وظایف شهرداری هاست.
نصب پلاکارد های بدون مجوز و پارچه نوشته های افقی در معابر ، توقف و پارک ماشین در معابر و نقاطی که مانع رفت و آمد شود ، ریختن مصالح و یا نخاله های ساختمانی و آهن آلات هنگام تعمیرات یا ساخت و ساز در مسیر مردم، موانع فیزیکی ثابت و غیر ثابت و غیرمجاز در معابر و پیاده روها، حفاری های غیرمجاز و فاقد اصول ایمنی و تابلوهای هشدار دهنده از دیگر موارد سد معبر است که طبق قانون شهرداری ها ملزم به برخورد با آن ها هستند.
قانون در این موارد فصل الخطاب و لازم الاجراست چرا که مانع تنازعات و درگیری ها شده و مانع تضیع حقوق مردم می شود و برطبق مواد ۱ و ۲ و ۳ قانون مدنی همه باید از آن تمکین کنند خصوصا در مورد مساله سد معبر که مرتبط با مدیریت شهری است و به حقوق عام مردم مرتبط است لذا برای موارد ذکر شده در بالا جرم انگاری نموده است.
احمد رضا فاتحی کارشناس ارشد حقوق عمومی در این خصوص می گوید: «طبق ماده (۶۹۰) فصل بیست و ششم از کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی هرگونه تجاوز، تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت از حق در املاک دولتی، وابسته به دولت، شهرداری‌ها و اوقاف مستوجب یک ماه تا سه سال حبس است؛البته تعریف دقیق ممانعت و مزاحمت از حق مشمول تلفیق این ماده و مواد (۱۵۸) تا (۱۶۳) فصل هشتم آیین دادرسی مدنی است؛ از سوی دیگر طبق ماده (۵۵) قانون شهرداری‌ها به این دستگاه اجازه داده شده بدون دستور قضایی برای برچیدن بساط سد معبر که از مصادیق مزاحمت است، اقدام کند؛ لذا ایجاد مزاحمت جرم است. البته سد معبر مصادیق زیادی دارد که بعضی از آن‌ها مانند تکدی‌گری صراحتا در قانون مجازات اسلامی جرم‌انگاری شده است. ماموران شهرداری در این مورد طبق مواد (۲۸) و (۲۹) آیین دادرسی کیفری ضابط خاص دادگستری محسوب می‌شوند و طبق یک قاعده عام، ضابط دادگستری نباید در اعمال قانون از حد متعارف تجاوز کند، تشخیص این ضابطه هم عرفی است. مامور شهرداری موظف است مودبانه از عامل سدّ معبر بخواهد بساطش را جمع کند یا نخاله‌ها را از محل دور کند یا … اگر دستفروشی بدون مقاومت محل را ترک کرد یا مثلا با پاسخی مودبانه علت تقاضای مامور را بپرسد، باید پاسخی قانع کننده و مبتنی بر اصول ادب دریافت کند. در اینگونه موارد تجری مامور شهرداری قطعا مسئولیت مدنی و جزایی به دنبال دارد، اما اگر عامل سد معبر با تمرد از امر آمر قانونی به حالتی گستاخانه به رفتار خود ادامه داد باید قائل به تفکیک شویم: دستگیری عامل جرم با مامور نیروی انتظامی و جمع‌آوری وسایل و ادوات سدّ معبر با مامور شهرداری است، وسایل جمع‌آوری شده از طرف مامور شهرداری نیز در حکم امانت است و اگر از وسایل ممنوعه نباشد باید پس از اولین تقاضای مالک یا در نخستین جلسه رسیدگی تعیین تکلیف و به وی مسترد شود؛ پس درگیری مامور شهرداری با عامل سدّ معبر جایز نیست.»
متاسفانه شهر رشت هم به شدت درگیر معضل سد معبر است و در این میان با مشکل عدم همکاری نیروی انتظامی نیز دست و‌پنجه نرم می کند. در مواقع جرم مشهودی مانند سد معبر که ذکرش در بالا گفته شده حضور پلیس می تواند سبب آرامش و هم مانع درگیری و فحاشی متخلفین به ماموران شود. این که چرا نیروی انتظامی در برچیدن این جرم مشهود با شهرداری همراهی نمی کند پرسشی است که باید توسط فرماندهی محترم نیروی انتظامی به مردم پاسخ داده شود.
از موارد شایع که مردم نمی بینند و نمی دانند حمله و فحاشی به ماموران خدمات شهر و سد معبر شهرداری است. مامور شهرداری اخطار تخلف ساختمانی می برد و توسط ساختمان ساز و یا با تحریک او توسط کارگران مورد ضرب و شتم قرار می گیرد. بعضی دست فروش ها با فحاشی و عربده کشی و چاقو کشی جلوی خانواده مردم به ماموران سد معبر حمله می کنند. برای نمونه در سبزه میدان به سمت شهرداری زن دستفروشی بساط پهن می کند که بیشتر پیاده راه را اشغال می کند و در هنگام تذکر لسانی با رکیک ترین الفاظ با ماموران برخورد می کند و با فحاشی جنسی با صدای بلند در انظار عمومی و تهمت های جنسی به پرسنل شهرداری موجب حیرت عموم مردم می شود و این حد وقاحت در تصور نمی گنجد و این مساله را شگردی می داند که ماموران که آقا هم هستند نتوانند به او نزدیک شوند که فیلم فحاشی های او هم موجود است و بارها گزارشش به مراجع ذیصلاح داده شده اما حمایت و برخوردی نمی شود. گویا پرسنل شهرداری موظفند بدترین فحاشی را بشنوند و یا کتک بخورند و هیچ وقت مظلومیت شان در دریچه دوربین ها و فضای مجازی دیده نمی شود.
اگر نیروی انتظامی به وظیفه ذاتی خود در این زمینه جدی تر عمل کند و همراهی و تعامل سازنده تری با مدیریت شهری رشت داشته باشد مسلما هم عمل به قانون راحت تر انجام می پذیرد هم به زیبایی شهر کمک می شود و هم حقوق مردم و عابران تضییع نمی شود و مدیریت شهری می تواند نسبت به ساماندهی معضلات سد معبر بهتر اقدام نماید.
