به گزارش گیرا آنلاین به نقل از پایگاه خبری گیل ابراز؛ در حالی که سالانه میلیاردها تومان صرف بهسازی و روکش آسفالت خیابان‌های رشت می‌شود، نبود نظارت مؤثر، اجرای غیرفنی و بی‌توجهی به اصول مهندسی، این سرمایه‌گذاری‌ها را به هدر می‌دهد. میثم عباسی، پژوهشگر مسائل شهری، در این یادداشت به ریشه‌های این بحران می‌پردازد.
در دنیای امروز، صنعت آسفالت نه‌تنها به‌عنوان یکی از ارکان زیرساختی شهرها بلکه به‌عنوان پیشران توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها شناخته می‌شود. با این حال، آنچه در شهر رشت شاهد آن هستیم، فاصله‌ای عمیق با استانداردهای جهانی این صنعت دارد.
سالانه بودجه‌های کلانی برای ترمیم و روکش آسفالت خیابان‌های رشت تخصیص می‌یابد، اما نتیجه آن در بسیاری از موارد چیزی جز نارضایتی عمومی، هدررفت منابع و تخریب سریع آسفالت نیست. به باور من، اگر عواملی چون اصلاح نظام مالی مناقصات، زمان‌بندی دقیق پرداخت‌ها، تخصیص به‌موقع بودجه در فصل مناسب، کاهش خطاهای انسانی و فنی، ارتقای فناوری کارخانه‌های تولید آسفالت و افزایش مسئولیت‌پذیری نهادهای اجرایی مورد توجه قرار گیرد، می‌توان بسیاری از مشکلات فعلی را برطرف کرد.
آسفالت به‌طور کلی به سه دسته‌ی آسفالت گرم، سرد و حفاظتی تقسیم می‌شود. انتخاب نوع مناسب آسفالت باید بر اساس شرایط اقلیمی، فصل اجرا و موقعیت جغرافیایی انجام شود. متأسفانه در رشت، شاهد اجرای عملیات آسفالت‌ریزی در فصل زمستان و حتی هنگام بارندگی هستیم؛ اقدامی که نه‌تنها غیرفنی بلکه به‌شدت زیان‌بار است. نفوذ آب به لایه‌های زیرین آسفالت در چنین شرایطی، موجب کاهش شدید عمر مفید آن می‌شود.
از سوی دیگر، نبود نظارت کافی از سوی شهرداری و شورای شهر باعث شده تا ترکیب مواد اولیه آسفالت از کیفیت لازم برخوردار نباشد. ضخامت غیراستاندارد و اجرای نادرست نیز موجب می‌شود آسفالت به زیرساخت نچسبد و در مدت کوتاهی تخریب شود.
نمونه بارز این وضعیت، تخریب آسفالت یکی از مناطق شهر در زمستان ۱۴۰۳ است که تنها چند روز پس از اجرا، با یک بارندگی ساده از بین رفت. این اتفاقات نه‌تنها هزینه‌های مالی را افزایش می‌دهد، بلکه اعتماد عمومی شهروندان به مدیریت شهری را نیز به‌شدت خدشه‌دار می‌کند.
در نهایت، باید تأکید کنم که بی‌توجهی به اصول فنی در تولید و اجرای آسفالت، کیفیت آن را در سطح ملی تحت تأثیر قرار داده و ضرورت بازنگری جدی در سیاست‌گذاری‌ها و نظارت‌ها را دوچندان کرده است.
راهکارهایی برای عبور از بحران کیفیت آسفالت در رشت
به عنوان پژوهشگر مسائل شهری، معتقدم حل بحران کیفیت آسفالت در شهر رشت نیازمند مجموعه‌ای از اقدامات هماهنگ، تخصصی و مبتنی بر تجربه‌های موفق جهانی است. در ادامه، برخی از مهم‌ترین راهکارهایی که می‌تواند به بهبود وضعیت فعلی کمک کند را مطرح می‌کنم:
۱. اصلاح فرآیند مناقصات و پرداخت‌ها
– مناقصات باید بر اساس کیفیت و توان فنی پیمانکاران برگزار شود، نه صرفاً قیمت پایین.
– پرداخت‌های مالی باید به‌موقع و در فصل مناسب انجام شود تا پیمانکاران بتوانند عملیات را در شرایط مطلوب اجرا کنند.
۲. اجرای آسفالت در زمان و دمای مناسب
– ممنوعیت کامل آسفالت‌ریزی در فصل زمستان و هنگام بارندگی باید در دستور کار شهرداری قرار گیرد.
– استفاده از تقویم فنی برای زمان‌بندی پروژه‌ها بر اساس شرایط اقلیمی رشت ضروری است.
۳. ارتقای فناوری کارخانجات آسفالت
– تجهیز کارخانه‌های تولید آسفالت به فناوری‌های نوین برای کنترل دما، ترکیب مواد و کاهش خطای انسانی.
– استفاده از افزودنی‌های مقاوم‌کننده برای افزایش عمر آسفالت در برابر رطوبت و بارندگی.
۴. نظارت دقیق و مستمر بر اجرای پروژه‌ها
– تشکیل کمیته‌های نظارت فنی مستقل با حضور کارشناسان دانشگاهی و متخصصان عمران.
– الزام پیمانکاران به ارائه گزارش‌های فنی و تصویری از مراحل اجرا.
۵. آموزش و توانمندسازی نیروهای اجرایی
– برگزاری دوره‌های آموزشی برای اپراتورها، مهندسان و ناظران پروژه‌های آسفالت‌ریزی.
– تدوین دستورالعمل‌های اجرایی استاندارد و الزام به رعایت آن‌ها.
۶. شفاف‌سازی و پاسخگویی مدیریت شهری
– انتشار عمومی اطلاعات پروژه‌های آسفالت‌ریزی، بودجه‌ها و پیمانکاران منتخب.
– پاسخگویی شهرداری و شورای شهر رشت در برابر تخریب‌های زودهنگام و نارضایتی عمومی.
در ادامه، به عنوان کسی که سالیان سال است که به نوعی با مسائل و موضوعات شهری در ارتباط هستم می‌خواستم بگویم که کیفیت آسفالت، تنها یک موضوع فنی نیست؛ بلکه نمادی از کارآمدی مدیریت شهری و احترام به حقوق شهروندان است. اگر این راهکارها با جدیت اجرا شود، می‌توان امیدوار بود که خیابان‌های رشت دیگر قربانی آسفالت‌های بی‌کیفیت نشوند.
