گیرا آنلاین_✍️ سامان بدر_ در مورد زباله‌سوزهای محلی دو روستای آستانه اشرفیه گزارش‌های زیادی منتشر شده که به عنوان دو نمونه مدیریت محلی پسماند شناخته می‌شود. در سال‌های اخیر ایجاد فرهنگ‌سازی در روستاها کمتر دیده شده است. ولی به طور مشخصی مردم روستای سالکده الگوی تفکیک از مبدا را درک کرده‌اند چه بسا بهتر از شهرنشینان! اهالی روستای لسکوکلایه نیز با الگوبرداری از چنین طرحی خودشان پیش‌قدم شدند و مدیریت پسماند خودشان را برعهده گرفتند.
رهاسازي زباله‌ها در روستاهای دیگر
الگوی زباله‌سوز سالکده وقتی زبانزد شد که بعد از خبر ساماندهی زباله‌های سراوان رشت موضوع جمع‌آوری زباله در روستاها رها شده بود. آتش زدن زباله در حریم جاده‌ها به وفور دیده می‌شد و بعد از آن هم چاره‌ای اندیشیده نشد. آنچه سال ۱۴۰۰ در سالکده اتفاف افتاد بیشتر نتیجه طراحی و پیگیری‌های محلی‌ها بود که علاقمند به دیار خود بودند.
تاریخچه زباله‌سوز در سالکده
حسن نیک‌پی، مدیر اجرایی پروژه در روستای سالکده، در این رابطه گفته است: پروژه مدیریت پسماند از سال ۱۳۹۹ آغاز شد و با همکاری اهالی از سال ۱۴۰۰ وارد مرحله اجرایی گردید. هم‌زمان آموزش خانه‌به‌خانه در زمینه تفکیک زباله انجام شد و پس از استقرار دستگاه زباله‌سوز در سال ۱۴۰۱، زنجیره مدیریت پسماند کامل شد.
او افزود: این دستگاه پس از آزمایش‌های لازم و تأیید اداره محیط زیست، بدون هیچ‌گونه آلودگی فعالیت خود را ادامه داد و توانست زباله‌های ریجکتی را در محل امحا کند. حالا هم نصب مدل جدید آن در محل در دستور کار است
آموزش تفکیک زباله از مبدا و مشارکت داوطلبانه مردم عامل اصلی موفقیت
لیلا پورموحدی، فعال محیط‌زیست و مدیرعامل شرکت تعاونی «پسماند پرداز بوجاق بندر کیاشهر، نیز در این رابطه اظهار گفته است: «پیش از اجرای طرح، بیش از چهار هزار مترمربع زباله در روستای سالکده دپو شده بود، اما اکنون محل دفن کاملاً پاکسازی و به فضای سبز تبدیل شده است. آموزش تفکیک زباله از مبدا و مشارکت داوطلبانه مردم عامل اصلی موفقیت این طرح بود.
او ادامه داد: ۲۷ مخزن زباله از سطح روستا جمع‌آوری شد و اهالی با حذف زباله تر و بازگرداندن آن به باغچه‌ها و دام‌ها، توانستند میزان پسماند را به حداقل برسانند.
الگوبرداری مردم لسکوکلایه از طرح سالکده
اما آنچه طرح روستای سالکده را مطرح‌تر کرده نصب مدل جدید این زباله‌سوز در روستای لسکوکلایه است. طرحی که توسط استاندار گیلان افتتاح شد. این دستگاه با سرمایه‌گذاری ۵ میلیارد تومانی و بهره‌گیری از فناوری گازسوز، با ظرفیت سوزاندن روزانه زباله معادل ۲۵۰ کیلوگرم در هر نیم ساعت نصب شد. ولی مجوز بهره‌برداری آن هنوز توسط محیط زیست صادر نگردیده است. تفاوت در این است که در روستای لسکوکلایه خود مردم پیش‌قدم شدند و الگوی سالکده را خواستار شدند و با اجرای طرح تفکیک زباله از مبدا مسیر آن را هموار نمودند.
حجم پسماند به حداقل رسیده است
پیام آرام بن، دهیار اين روستا، گفته است:«محل دپوی زباله که از سال ۸۱ انباشته شده بود، با همکاری اهالی و فعالان زیست‌محیطی پاکسازی شد. مردم روستا زباله خشک را جدا کرده و حتی به دهیاری می‌فروشند. اکنون حجم پسماند به حداقل رسیده و مجوز بهره‌برداری از دستگاه نیز در حال صدور است.
فرهنگ‌سازی مهم‌ترین دستاورد این طرح است
بدون شک طرح زباله‌سوز بدون اشتباه نیست. خود حامیان آن نیز تایید می‌کنند که آزمون و خطایی را پشت سر گذاشتند، نواقص دیده می‌شود و از همه مهم تر اقناع کل مردم بسیار سخت است، ولی همین‌‌که امروز در سطح روستا قدم بزنید، اثری از زباله نمی‌بینید نشان می‌دهد فرهنگ تفکیک و مدیریت پسماند در بین اهالی نهادینه شده است. اهالی روستا هم که با آن‌ها صحبت می‌کنیم نسبت به آن ابراز رضایت دارند و شرایط پیشین را فاجعه‌بار می‌دانند.
الگوی فرهنگ‌سازی موفق باعث شده مردمی که اقوام به سوزاندن زباله می‌کردند با فرهنگ تفکیک از مبدا و مشارکت مردمی آشنا شوند.
در مورد ادامه توسعه چنین کاری نیز باید گفت که وقتی آلترناتیوی نیز در مقابل آن دیده نمی‌شود حمایت از آن باید در دستور کار قرار بگیرد که در حال حاضر بهترین روش برای فرهنگ‌سازی و تفکیک از مبدا و جمع‌آوری زباله است. آقای تدبیری که این دستگاه را طراحی کرده دارفانی را وداع گفته و نمی‌تواند دستاورد اولیه خود را ببیند. او به جز طراحی نیاز به مردمی داشت تا او را مورد حمایت قرار دهند. چیزی که الان بیشتر دیده می‌شود.
